Արևածաղիկ

Եվրոպացիներն առաջին անգամ այդ բույսը տեսան մեքսիկական պրերիաներում, երբ հայտնագործեցին Ամերիկան: Չորս հարյուր տարի առաջ նրանք այն բերեցին Եվրոպա և անվանեցին «արևի ծաղիկ»: Ռուսաստանում արևածաղիկը հայտնվեց երեք հարյուր տարի առաջ: Սկզբում այն բազմացնում էին պարտեզները զարդարելու նպատակով: Այն ժամանակվա արևածաղիկն ուներ բազմաթիվ փոքրիկ զամբյուղներ (ծաղկաբույլեր):

Սակայն շուտով տեսան, որ արևածաղկի պտուղները՝ սերմնապտուղները, կարելի է օգտագործել որպես համեղ ուտելիք, և սկսեցին այն աճեցնել բանջարանոցներում։ 1830 թ. Վորոնեժի նահանգի Ալեքսեևկա գյուղի ճորտ գյուղացի Բոկարյովը պարզեց, որ կարելի է նրա սերմնապտուղները ճզմելով ձեթ քամել: Այժմ մեզ մոտ ամենատարածված ձիթատու բույսը արևածաղիկն է: Մեր երկիրը դարձել է մեքսիկական «արևի ծաղկի» երկրորդ հայրենիքը:

Արևածաղիկը մշակում են տափաստանային սևահողերում Մոլդավիայից մինչև Ալթայ։ Այն, իհարկե, շատ քիչ է նման իր վայրի նախնուն: Մշակովի արևածաղկի զամբյուղը մեծ է: Նրա մեջ լինում է մինչև 7 հզ. սերմնապտուղ: Մշակվող արևածաղկի ցողունը հասնում է մինչև 4 մ բարձրության և ունենում ձեռքի հաստություն:

Առօրյա գործածության մեջ նրա սերմնապտուղներն այդպես էլ մնացին որպես համեղ ուտելիք: Բայց գլխավորը, որ տալիս է մեզ արևածաղիկը, լավ ձեթն է: Երբ սերմնապտղից ճզմում, զատում են յուղը, մնում է քուսպը, որով կերակրում են կովերին, ոչխարներին, ձիերին, իսկ արևածաղկի կտրատած և շոգեխաշած ցողուններով՝ խոզերին: Զամբյուղները չորացնում ու աղում են, և նույնպես լավ կեր է ստացվում։ Արևածաղկի մի քանի սորտեր մշակում են սիլոսի համար: Այդ դեպքում բերքահավաքն սկսում են, երբ սերմնապտուղները հասունացած չեն լինում: