Լավաշ

Հին ժամանակներում առավելապես Հայկական լեռնաշխարհի երկրներում երկար ժամանակ թարմ հաց ունենալու համար ստեղծվեց լավաշը։ Գաղափարը կայանում էր նրանում, որ սովորական հացը թխելուց հետո կարելի է օգտագործել շատ կարճ ժամանակի ընթացքում, իսկ լավաշը պատրաստելուց հետո կարելի է երկար պահել, և այն չի փչանա։ Լավաշի չորանալուց հետո նրա վրա ցանում էին ջուր, և այն փափկում էր ու նորից դառնում օգտագործման ենթակա։ Այն պատրաստում են թոնրում։

Լավաշն առավելապես տարածված է Հայաստանում, Իրանում, Վրաստանում, Ադրբեջանում, Թուրքիայում և կովկասյան ու արևելյան այլ երկրներում։

Լավաշը պատրաստում են ալյուրից, գոլ ջրից, թթխմորից) և աղից։ Լավաշ պատրաստելու համար խմորը հունցում են ու դնում տաք տեղ խմորման համար։ Խմորումն ավարտելուց հետո խմորը բաժանում են 300-400 գրամանոց գնդերի և գրտնակով բացում 3-4 մմ հաստության երկար և լայն թերթիկների։ Լավաշ թխելիս խմորի գունդը սկզբում գրտնակում են, հետո օդի մեջ, մի ձեռքից մյուսին գցելով, քաշում-ձգում-բացում են։ Լավաշի բարակությունը կախված է նրանից, թե որքան բարակ է այն գրտնակված։ Հայաստանում լավաշ սովորաբար թխում են ավանդական ճանապարհով. խմորը բարակ գրտնակում են և կպցնում կավե թոնրի տաք պատերին։